Vështrim i shkurtër
- Çfarë është një fistula anale? Kalimi lidhës midis seksionit të fundit të zorrëve (kanali anal) dhe lëkurës së jashtme në zonën e anusit.
- Shkaqet: Një fistula anale shpesh zhvillohet në lidhje me akumulimin e qelbit në zonën anale (abscesi anal), por mund të ndodhë edhe vetë. Disa sëmundje të tilla si sëmundja kronike inflamatore e zorrëve, diabeti mellitus, mungesa e imunitetit (p.sh. HIV), çrregullimet e gjakut dhe zakonet e jetesës (p.sh. pirja e duhanit, qëndrimi ulur për një kohë të gjatë) mund të rrisin rrezikun e fistulës anale.
- Trajtimi: Një fistula anale nuk shërohet vetvetiu ose duke marrë vetëm medikamente. Trajtimi konsiston në kirurgji dhe kujdes pasues të plagës.
- Simptomat: rrjedhje, sekrecione purulente ose që përmbajnë jashtëqitje, dhimbje (gjatë lëvizjeve të zorrëve, kur jeni ulur), ënjtje dhe/ose kruajtje në zonën anale, ndoshta simptoma jo specifike si ethe, lodhje, lodhje.
- Diagnostikimi: Ekzaminimi i rajonit të jashtëm anal (gojë e dukshme e fistulës anale në fund), palpimi, ekzaminimi i traktit të fistulës, mundësisht endoskopia e rektumit (proktoskopia) ose kolonoskopia për të përjashtuar sëmundjet shoqëruese (p.sh. polipe, divertikula, tumore) , ndoshta ekzaminimi me ultratinguj i rektumit
Çfarë është një fistula anale?
Në një fistulë anale, një kanal lidhës formohet midis membranës mukoze (të brendshme) të kanalit anal dhe lëkurës përreth (të jashtme) të anusit. Fistulat anale shpesh shkaktohen nga ndryshimet inflamatore në zonën e rektumit, për shembull për shkak të akumulimeve të qelbës (abscese anale).
Disa fistula anale janë të hapura, të tjerat përfundojnë verbërisht. Hapja e fistulës ndodhet ose në lëkurën e jashtme dhe përfundon verbërisht në brendësi ose hapja shtrihet në mukozën e zorrëve pa arritur kanali i fistulës në lëkurën e jashtme.
Fistulat anale janë të vendosura ndryshe:
- Brenda lëkurës dhe nën muskujt e sfinkterit (subanodermal)
- Midis sfinkterit të brendshëm dhe të jashtëm (intrasfinkterik)
- Kursi përmes të dy sfinkterëve (transsfinkterik)
- Duke filluar direkt mbi sfinkter dhe duke u hapur në rajonin anal (suprafinkterik)
- Duke filluar më tej brenda kanalit anal pa afërsi të ngushtë me muskul unazor (ekstrafinkterik)
Më të zakonshmet janë fistulat anale intrasfinkterike, të cilat kalojnë ndërmjet dy sfinkterëve, dhe fistulat anale transsfinkterike, të cilat kalojnë nëpër sfinkterin e brendshëm dhe të jashtëm.
frekuencë
Nga vjen një fistula anale?
Një fistula anale në mollaqe më së shpeshti shfaqet në lidhje me akumulimin e qelbit në zonën anale (abscesi anal). Një absces anal, nga ana tjetër, shpesh shkaktohet nga inflamacioni i të ashtuquajturave gjëndra proktodeale. Këto gjëndra të vogla rudimentare janë të vendosura në anus midis muskujve të sfinkterit të jashtëm dhe të brendshëm. Kanali i tyre ekskretues hapet në kanalin anal. Meshkujt zakonisht kanë më shumë gjëndra proktodeale sesa femrat.
Ka sëmundje dhe faktorë të ndryshëm që rrisin rrezikun e një abscesi anal dhe fistulës anale të shoqëruar, për shembull:
- Sëmundja kronike inflamatore e zorrëve, p.sh. sëmundja e Crohn, koliti ulceroz
- Diabetes mellitus
- Sëmundjet e sistemit hematopoietik (p.sh. leuçemia)
- Sëmundjet që lidhen me mungesën e imunitetit (infeksioni HIV)
- pirje duhani
- Obeziteti (dhjamosja)
- Puna kryesisht sedentare
- Qëndrimi i zgjatur ulur (shtytja) gjatë jashtëqitjes
Fistula anale - çfarë të bëni?
Nëse ka një absces anal, mjeku hap akumulimin e qelbës në një procedurë kirurgjikale. Kjo e kullon qelbën. Ajo që mbetet është një zgavër plage, e cila shpëlahet me kujdes me një tretësirë dezinfektuese. Plaga mbetet e hapur pas operacionit (dmth nuk është e qepur) dhe mbushet me tamponadë garzë. Më pas kërkohet kujdes i mirë për plagën.
Ekzistojnë teknika të ndryshme kirurgjikale për trajtimin e fistulave anale. Lloji i operacionit varet nga rrjedha e fistulës në inde.
Në raste shumë të rralla dhe të rënda të fistulës anale, është e nevojshme të krijohet përkohësisht një anus artificial. Kjo përfshin kirurgun që lidh fundin e zorrëve me lëkurën e jashtme të barkut. Në shumicën e rasteve, zorra kthehet në daljen e saj natyrale në anus sapo të lejojë procesi i shërimit.
Ekzistojnë gjithashtu qasje më të reja për trajtimin e fistulave anale, të tilla si terapia me lazer, ngjitës të caktuar të indeve (ngjitës fibrine) ose përdorimi i qelizave staminale. Megjithatë, dihet pak për suksesin e këtyre procedurave, kështu që ato nuk janë ndër procedurat standarde të vendosura.
Trajtimi pasues
Pas trajtimit kirurgjik të fistulës anale, kujdesi i kujdesshëm i plagës është shumë i rëndësishëm për trajtimin pasues. Kjo përfshin, për shembull, banjot me aditivë qetësues të lëkurës (siç është kamomil) dhe shpëlarje me solucione dezinfektuese (si H2O2 ose etakridina).
Për të parandaluar dhimbjen gjatë lëvizjeve të zorrëve dhe për të mbrojtur zonën e plagës, është gjithashtu e rëndësishme që jashtëqitja të mbetet sa më e butë. Kjo mund të arrihet duke përdorur agjentë që lirojnë jashtëqitjen (p.sh. laktulozë). Gjithashtu sigurohuni që të hani një dietë të pasur me fibra dhe të pini shumë lëngje – mundësisht ujë mineral ose çajra bimorë të pa ëmbëlsuar.
Një fistula anale nuk shërohet vetë dhe kërkon gjithmonë trajtim mjekësor. Nëse nuk trajtohet, një fistula anale mund të jetë e rrezikshme, veçanërisht nëse është i pranishëm një infeksion bakterial. Nëse organizmi nuk është në gjendje të luftojë vetë patogjenët, ekziston rreziku i helmimit të gjakut (sepsë) në rastin më të keq.
Përveç kësaj, një fistula e patrajtuar në anus do të vazhdojë të rritet dhe do ta bëjë më të vështirë trajtimin e mëvonshëm. Në rrethana të caktuara, muskuli sfinkter në anus mund të ndikohet në atë masë saqë kontrolli mbi jashtëqitje humbet. Kjo çon në mosmbajtje fekale.
Simptomat
Një fistula anale shkakton simptoma të ndryshme. Dhimbja shfaqet shpesh gjatë lëvizjeve të zorrëve dhe kur jeni ulur. Nëse trakti i fistulës është i hapur, të prekurit zakonisht vërejnë sekrecione në rajonin anal. Këto janë të ujshme, të përgjakshme ose purulente dhe mund të përmbajnë edhe jashtëqitje.
Nëse një fistula anale shkaktohet nga një absces anal, të prekurit ndonjëherë ndjejnë një ënjtje të dhimbshme në rajonin anal. Infeksioni gjithashtu shkakton simptoma të përgjithshme si ethe, keqtrajtim dhe lodhje.
Diagnozë
Gjatë ekzaminimit, mjeku ekzaminon rajonin e prekur dhe e palpon atë me kujdes. Në disa raste, ai do ta ndjejë traktin e fistulës si një kordon të fortë.
Nëse një hapje fistula është e dukshme në lëkurën e jashtme të rajonit anal, trakti i fistulës zakonisht hetohet. Kjo i lejon mjekut të përcaktojë se si funksionon trakti i fistulës dhe nëse është i kalueshëm. Në disa raste - për shembull, nëse trakti i fistulës nuk mund të hetohet plotësisht - mjeku do të përdorë një zgjidhje ngjyrosëse për të kontrolluar kalueshmërinë e saj.
Duke përdorur një sondë ekografike të futur në rektum (sonografi transrektale), mund të zbulohet rrjedha e fistulës dhe çdo absces anal.
Nëse dyshohet për disa sëmundje shoqëruese (siç janë tumoret) ose nëse ekzaminimet e mëparshme nuk japin gjetje të qarta, në raste të rralla kryhet rezonanca magnetike (MRI).
Prognozë
Ecuria e një fistula anale varet gjithashtu nga vendndodhja e saj anatomike dhe nëse ajo ndodh për herë të parë apo është trajtuar tashmë disa herë. Operacionet e shpeshta në zonën anale mbartin rrezikun e dëmtimit të muskulit sfinkter dhe shkaktimit të mosmbajtjes fekale. Rreziku i mosmbajtjes së feçeve është më i lartë tek gratë e moshuara që kanë pasur fëmijë sesa në grupet e tjera të njerëzve.
Parandalim
Nuk ka masa specifike që mund të merren për të parandaluar fistulat anale. Megjithatë, rreziku i disa sëmundjeve dhe faktorëve që nxisin fistulat anale mund të reduktohet në një masë të caktuar.
Masat e mëposhtme janë të dobishme për të luftuar faktorët e favorshëm:
- Shmangni mbipeshën. Obeziteti është një faktor rreziku për diabetin mellitus, ndër të tjera.
- Për të siguruar tretje të duhur, hani një dietë të shëndetshme dhe të ekuilibruar me shumë fibra, fruta dhe perime të freskëta çdo ditë dhe pini shumë lëngje (ujë mineral, çajra bimor).
- Sigurohuni që të bëni ushtrime të mjaftueshme ditore. Aktivitetet kryesisht sedentare rrisin rrezikun e fistulës anale. Tavolinat në këmbë dhe tavolinat e rregullueshme me lartësi ofrojnë mundësinë për të ndryshuar pozicionin gjatë punës.