Përveç prodhimit të pastër të ilaçeve, detyra të tjera bien gjithashtu në kompetencën e shkencëtarëve galenikë: këta shkencëtarë merren gjithashtu me efikasitetin, toksicitetin, tolerueshmërinë dhe sigurinë e një preparati. Nga njëra anë, kjo bëhet nëpërmjet testeve të drogës përpara miratimit të një medikamenti në fazat I, II dhe III të studimit. Nga ana tjetër, përdorimi i barit pas miratimit të tij monitorohet edhe në lidhje me efektet dhe efektet anësore. Mund të lexoni më shumë rreth këtij testimi dhe monitorimi të një bari në artikullin Miratimi i barit.
Galenics – Përkufizim: Galenics është shkenca e përgatitjes dhe formësimit të barnave nga përbërësit aktivë dhe eksipientët, duke përfshirë testimin e tyre teknologjik.
Kërkoni "paketimin" e duhur
Galenics merret me vendosjen e përbërësit aktiv në "paketimin" e duhur (formën e dozimit) me eksipientët e përshtatshëm (shih më poshtë). Kjo mund të jetë, për shembull, tableta, tableta të veshura, kapsula, pluhura, solucione ose copëza me përbërës aktivë.
Paketimi galenik – dmth forma e dozimit – përcakton më pas formën në të cilën administrohet (aplikohet) përbërësi aktiv. Format e zakonshme të aplikimit të drogës janë, për shembull:
- oral (peroral): përmes gojës (duke gëlltitur, p.sh. tabletë, lëng droge)
- nëngjuhësh: nën gjuhë (p.sh. tabletë që më pas tretet nën gjuhë)
- rektal: në rektum (p.sh. supozitorë)
- hundës: përmes hundës (p.sh. sprej për hundë)
- lëkurë: aplikohet në lëkurë (p.sh. pomadë, krem)
- nënlëkurës: nën lëkurë (injeksion)
- transdermal: përmes lëkurës në gjak (p.sh. copë përbërësi aktiv)
- intramuskulare: në një muskul (injeksion)
- intravenoz: në venë (injeksion ose infuzion)
- pulmonare: në rrugët më të thella të frymëmarrjes (p.sh. inhalimi)
Kur administrohet nga goja (p.sh. nga goja, nëngjuhësore) ose rektale, përbërësi aktiv hyn në traktin gastrointestinal dhe përthithet atje. Për këtë arsye, ne i referohemi këtu kolektivisht formave enterale të administrimit (enteral = prek zorrët ose zorrët).
E njëjta gjë janë format e administrimit parenteral: Këtu, përbërësi aktiv hyn në trup duke anashkaluar traktin gastrointestinal, dmth. administrohet në mënyrë intravenoze, nënlëkurore ose pulmonare, për shembull.
Fillimi i veprimit dhe toleranca
Dozimi dhe forma më e përshtatshme e aplikimit për një ilaç varet, ndër të tjera, nga vendi dhe sa shpejt do të lirohet përbërësi aktiv. Disa shembuj:
- Tabletat nëngjuhësore lejojnë që përbërësi aktiv të përthithet në gjak nëpërmjet mukozës së gojës. Në këtë mënyrë, për shembull, mund të administrohet një qetësues i fortë që synon të hyjë në fuqi shpejt.
- Fillimi i veprimit të qetësuesve, për shembull, mund të arrihet më shpejt edhe me injeksion. Ashtu si me një tabletë nëngjuhësore, përbërësi aktiv arrin në qarkullimin e gjakut shumë më shpejt sesa nëse i duhet të kalojë nëpër traktin gastrointestinal (p.sh., tableta normale të dhimbjes për gëlltitje).
- Tabletat rezistente ndaj lëngut gastrik kanë një shtresë që parandalon që ilaçi të kalojë i padëmtuar përmes stomakut dhe lëshon përbërësin aktiv vetëm në zorrë. Kjo mund të jetë e nevojshme, për shembull, nëse lëngu acidik i stomakut do të sulmonte përbërësin aktiv dhe do ta bënte atë joefektiv.
- Preparatet retard janë të dizajnuara për të çliruar përbërësin aktiv me një ritëm më të ngadaltë (p.sh. tableta e dhimbjes së vonuar). Kjo lejon një nivel konstant të përbërësit aktiv në gjak për një periudhë më të gjatë kohore. Preparatet retard që nuk përdoren nga goja, nënlëkura ose intramuskulare (p.sh. patch nikotine, injeksion tre mujor) quhen gjithashtu preparate depo.
- Me anë të inhalimit, sprejit të hundës ose pikave të syve, një përbërës aktiv mund të dërgohet direkt në destinacionin e tij. Për shembull, një ilaç për astmën mund të thithet. Një spray nazal mund të ndihmojë kundër ftohjes së zakonshme. Pikat e syve mund të përdoren për të lehtësuar sytë e thatë ose – me shtimin e antibiotikëve – infeksionet bakteriale të syve.
Dozimi dhe forma e aplikimit mund të ndikojnë gjithashtu në rreziqet dhe efektet anësore të mundshme. Për shembull, veshja e lartpërmendur rezistente ndaj lëngut gastrik në disa tableta mund të jetë vetëm për shkak të tolerueshmërisë më të mirë: Disa përbërës aktivë irritojnë mukozën e stomakut dhe mund të shkaktojnë nauze dhe të vjella. Për këtë arsye, ato duhet të lëshohen vetëm në zorrë.
Materiale ndihmëse
Përveç një ose më shumë përbërësve aktivë, shumica e barnave përmbajnë edhe eksipientë të tillë si niseshteja ose xhelatina. Këto nuk kanë ndonjë efekt farmaceutik në vetvete, por më tepër shërbejnë si mbushës, ngjyrues ose aromatizues, konservues, lubrifikantë ose si stabilizues dhe mbartës. Eksipientët e ndryshëm sigurojnë kështu aftësinë e duhur të ruajtjes, jetëgjatësinë, aromën ose shijen më të mirë, si dhe pamjen e saktë të barit.
Eksipientët nuk duhet të tregohen plotësisht në paketim. Për njerëzit me një alergji përkatëse (për shembull, në një bojë të caktuar), kjo mund të jetë problematike.